» خورشید گرفتگی ۵ دیماه ۱۳۹۸

خورشید گرفتگی ۵ دیماه ۱۳۹۸

در روز پنجشنبه 5 دی 98 طلوع آفتاب را متفاوت از روزهای دیگر خواهید دید. خورشید در شرایطی فردا از افق مشرق سر بر می‌آورد كه ماه را در مقابل خود دارد و از دید ما در بیشتر شهرهای كشور تقریبا نیمی از قرص خورشید با قرص ماه پوشیده شده است.

این کسوف در تمام ایران پنجشنبه پنجم دی به صورت جزئی قابل مشاهده خواهد بود. البته هر چه به سمت جنوب و جنوب شرقی كشور متمایل شویم میزان درصد گرفت و پوشیدگی قرص خورشید با قرص ماه بیشتر می‌شود و البته از كشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس به صورت «خورشیدگرفتگی حلقوی» دیده می‌شود.

میزان گرفتگی خورشید در ایران از حداقل ۱۸٫۷ درصد در روستای «پیراحمد کَندی» در استان آذربایجان غربی تا حداکثر ۹۰٫۵ درصد در «جزیره سیری» در خلیج فارس قابل مشاهده خواهد بود. هرچه به مسیر گرفت حلقوی نزدیک‌تر باشیم، درصد بیشتری از خورشید را به صورت گرفته مشاهده خواهیم کرد. بنابراین هرچه به سمت جنوب و خلیج فارس نزدیک‌تر شویم، می‌توانیم مقدار گرفت بیشتری را مشاهده کنیم.

شکل زیر میزان گرفت خورشید در مناطق مختلف ایران را نشان میدهد

به طور معمول در جریان رخداد كسوف كامل، مراكز سه كره زمین و ماه و خورشید روی یك صفحه واقع می‌شود و معمولا به علت هم‌اندازه به‌نظر رسیدن قرص ماه و خورشید، كسوف كامل رخ می‌دهد. از این رو از دید ناظران زمینی ثانیه‌ها یا دقایقی قرص خورشید پشت قرص ماه به‌كلی پنهان می‌شود و می‌توان در میانه روز تاریكی شامگاهی را تجربه كرد و به تماشای سیاره‌ها و ستاره‌های درخشان در زمینه لاجوردی تیره آسمان نشست، اما در خورشیدگرفتگی‌های حلقوی، معمولا زمین در موقعیت نزدیك به كمترین فاصله مداری از خورشید قرار می‌گیرد و ماه در موقعیتی نزدیك به دورترین فاصله از زمین. در نتیجه در این شرایط قرص خورشید نسبت به شرایط معمول در آسمان اندكی بزرگ‌تر به نظر می‌رسد و قرص ماه اندكی كوچك‌تر. از این رو از دید ما قرص ماه قادر به پوشاندن همه قرص خورشید نخواهد بود و اطراف ماه، حلقه درخشان خورشید جلوه می‌كند. به همین علت آسمان به‌طور كامل تاریك نمی‌شود و در صورت استفاده از فیلترهای ایمن رصد خورشید، در صورتی كه زیر بخش مركزی نیم‌سایه خورشید باشید می‌توانید حلقه درخشان آفتاب را به دور خورشید ببینید؛ شرایطی كه فردا برای بسیاری از ساكنان كشورهای قطر و عمان و سریلانكا فراهم خواهد بود.

اما در ایران ما در موقعیتی واقع شده‌ایم كه كسوف فردا از تمام استان‌ها به صورت جزئی دیده خواهد شد. در این میان هموطنانمان در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، كرمان، بوشهر، فارس و خوزستان درصد گرفتگی بیشتری از قرص خورشید را هنگام طلوع می‌بینند. اما هموطنان آذری ما در استان‌های آذریابجان غربی، آذربایجان شرقی و اردبیل كمترین میزان پوشیدگی قرص خورشید با قرص ماه را در جریان خورشیدگرفتگی صبح پنجم دی رؤیت خواهند كرد.

برای مشاهده این کسوف باید قبل از طلوع خورشید، در مکانی مناسب باشیم که افق آن در محل طلوع خورشید کمترین مانع را داشته باشد تا دیدن خورشید نیمه‌گرفته را در لبه‌ی افق از دست ندهیم. بنابراین جایی را با کمترین مانع در قسمت جنوب شرقی افق آن بیابیم.

استفاده از دوربین دوچشمی و تلسکوپ به ما کمک می‌کند تا با بزرگنمایی بالاتر، قرص خورشید را که همچون هلالی پرنور می‌درخشد، ببینیم. برخلاف ماه گرفتگی، شاید نیاز زیادی به تلسکوپ نباشد، چون عوارض و جزئیاتی بر سطح خورشید قابل مشاهده نیست. البته به جز افرادی که فیلتر اچ آلفا استفاده می‌کنند و می‌توانند زیبایی‌های جوّ خورشید را مشاهده کنند.

ایمنی رصد خورشید را هیچگاه فراموش نکنیم. دقت کنید که در این خورشید گرفتگی، حتی در اوج گرفت هم خورشید مثل قبل می‌درخشد و فقط اندکی از روشنایی آن کاهش می‌یابد

دقت کنید که از نگاه مستقیم به خورشید هنگام خورشیدگرفتگی جزئی به میزان بیشتر از سه تا چهار ثانیه پرهیز كنید. نگاه طولانی به كسوف جزئی می‌تواند صدمات جبران‌ ناپذیری برای بینایی شما داشته باشد.

استفاده از فیلترهای جوشكاری یا استفاده از فیلترهای استاندارد رصد خورشید نظیر فیلترهای مایلار و فیلترهای شیشه‌ای انتخاب مناسبی خواهند بود.

کسوف حلقوی هنگامی ایجاد می‌شود که فاصله خورشید و ماه نسبت به ما طوری تنظیم شده‌اند که قرص ظاهری ماه از قرص ظاهری خورشید، اندکی کوچکتر است و نمی‌تواند کاملا سطح خورشید را بپوشاند، بنابراین در لحظه اوج گرفت، دور تا دور قرص ماه را حلقه‌ای از سطح خورشید احاطه خواهد کرد که معروف شده است به حلقه آتش.

بد نیست بدانید خورشیدگرفتگی بعدی در یكم تیر 99 به صورت جزئی از مناطق مختلف كشور قابل رؤیت خواهد بود كه البته از 50 كیلومتری جنوب سواحل مكران آن كسوف را نیز می‌توانیم به صورت حلقوی تماشا كنیم.

مجله ارم بلاگ

کاظم کوکرم

محمد همایونی

eramblog.com

jamejamdaily.ir

setareshenas.com

تگ ها : خورشید گرفتگی کسوف خورشیدگرفتگی حلقوی

۰ نظر / ۷۰۵ بازدید